अक्षुण्णः अधिकारः

महाराष्ट्रे गाडगेमहाराजः नाम कश्चन महापुरूषः आसीत् । जीर्णानि वस्त्राणि, एकं कम्बलम् , एकं मृत्तिकापात्रं च एतावदेव तस्य धनम् आसीत् । सः निरक्ष्ररः । किन्तु अनेकलक्ष्यरुप्यकाणि अन्येभ्यः दानरूपेण स्वीकृत्य तानि केवलं दरिद्राणां कल्याणायव्ययीकरोति स्म । एकस्यापि रुप्यकस्य दुर्विनियोगः तेन न कृतः । अतः जनानां ह्र्दयेषु सः परमपूज्यः सञ्जातः । बाबासाहेब-अम्बेडकरः अपि दीनानां विषये नितरां प्रीतिमान् असीत् । केन्द्रीयाभिवृद्धिमण्डलस्य सदस्यः सः एकद शासकीयकार्यार्थं मुम्बईनगरम् आगतवान् । शासकीये अतिथिगृहे वासं कृतवान् च । गाडगेमहाराजोऽपि तस्मिन् समये प्रसंङवशात् मुम्बईनगरम् आगतवान् आसीत् । परन्तु अकस्मात् सः तत्र ज्वरग्रस्तः जातः । तस्य शिष्यःमहानन्दस्वामी तम् अनुक्त्वा एव अम्बेडकरेण मिलित्वा गुरोः परिस्थितिं वर्णितवान् । गाडगेमहाराजम् अम्बेडकरः पूर्वमपि जानाति स्म ।यद्दपि सः तदा दिल्लीं प्रति गन्तुं सिद्धः आसीत् तथापि अविलम्बं गाडगेमहाराजं मेलितुं गतवान् । गाडगेवर्यः तत्र आगतम् अम्बेडकरम् अकथयत् -"उच्चाधिकारिणः भवतः एकैकोऽपि क्षणः अमूल्यः । भवान् किमर्थम् अत्र आगतवान् ?" इति । तदा अम्बेडकरः विनयेन् उक्तवान् -"महोदय ! मम् अधिकारः क्ष्णभङुरः । श्वः किं भविष्यति इति कोऽपि न जानाति । परं भवतः अधिकारः सेवया, निःस्वार्थभावनया च अर्जितः । सः अक्षुष्णः। अतः अहमेव अत्र आगतःअस्मि । भवान् अन्येभ्यः स्वस्य निमित्तं किमपि न स्वीकरोति इत्यतः अहम् एतत् कम्बलद्वयम् एव आनीतवान् । कृपया स्वीकरोतु " इति। गाडगेवर्यः अपि पण्ढरापुरे स्थापितां चोखलामेठ्ठा-नाम धर्मशालां अम्बेडकरस्य सेवाकार्यार्थं समर्पयितुं इष्टवान् । एतां घटनां द्र्ष्टवा तत्र स्थिताः सर्वे मूकविस्मिताः अभवन् ।